Πριν συνεχίσετε στο παρακάτω άρθρο κάντε το εξής. Προσπαθήστε να ξεχάσετε τι σας λένε οι αισθήσεις και ο εγκέφαλός σας για τον τρόπο που λειτουργούν όλα γύρω μας. Η λογική των παρακάτω είναι εύκολη. Το δύσκολο είναι να τα αποδεχτούμε. Η διαίσθησή μας θα φωνάζει και θα λέει ΟΧΙ, δεν μπορεί να ισχύει κάτι τέτοιο. Μέχρι και ο Einstein «ζορίζονταν» να αποδεχτεί αυτά που ο ίδιος ανακάλυπτε.

Είναι το πέρασμα του χρόνου πραγματικά μία «ψευδαίσθηση»; Ναι. Και όχι μόνο ο χρόνος, αλλά και ο χώρος, όπως θα δούμε. Και αυτός είναι και λόγος που «έπρεπε να εφεύρουμε» έννοιες όπως ο χωροχρόνος (ή χωροχρονικό συνεχές) που θεωρούμε, τώρα πλέον, πως είναι η πραγματικότητα.

Τι είναι όμως ο χωροχρόνος;

Με λίγα λόγια χωροχρόνος είναι:
Η όποια πραγματικότητα κρύβεται πίσω από την συλλογική μας αντίληψη για την απόσταση μεταξύ αντικειμένων και τον χρόνο μεταξύ γεγονότων.

Γιατί τον χρειαζόμαστε; Γιατί να μην είναι η πραγματικότητα ο χώρος και ο χρόνος όπως τα αντιλαμβανόμαστε; Ας δούμε γιατί…

Ας υποθέσουμε πως δύο παρατηρητές, που κινούνται ο ένας προς τον άλλο, μελετούν το ίδιο φαινόμενο. Τότε, από την ειδική θεωρία της σχετικότητας (που είναι πολύ πολύ πολύ καλά δοκιμασμένη) προκύπτουν μερικά αδιαμφισβήτητα δεδομένα για τους δύο παρατηρητές:

• Δεν συμφωνούν για τον χρόνο που περνά μεταξύ γεγονότων.
• Δεν συμφωνούν για το πόσο χώρος υπάρχει μεταξύ των αντικειμένων σε κάθε χρονική στιγμή.
• Δεν συμφωνούν για την χρονολογική σειρά των γεγονότων.

Και όμως… Κάθε παρατηρητής είναι συνεπής και κάνει σωστές μετρήσεις. Αυτό σημαίνει πως κανείς από τους δύο δεν κάνει λάθος στο αποτέλεσμα που βρίσκει. Όσο παράλογο και να ακούγεται κάτι τέτοιο, είναι απολύτως αληθές και πειραματικά επιβεβαιωμένο[1].

Τι συνέπειες έχει όμως κάτι τέτοιο για αυτό που αντιλαμβανόμαστε ως πραγματικότητα; Αν δούμε τα παραπάνω δεδομένα με μεγαλύτερη προσοχή, θα διαπιστώσουμε πως αυτό που αντιλαμβανόμαστε σαν πραγματικότητα καταρρέει και δεν μπορεί να ισχύει. Ας πάρουμε για παράδειγμα την διχογνωμία των δύο παρατηρητών για την χρονολογική σειρά των γεγονότων. Η χρονολογική σειρά θα αφορά το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Για τον πρώτο παρατηρητή το γεγονός Α έγινε στο παρελθόν, το γεγονός Β στο παρόν και το γεγονός Γ θα γίνει στο μέλλον. Εδώ έρχεται ο δεύτερος παρατηρητής όμως και του λέει Οοοοοχι! Το γεγονός Γ έγινε στο παρελθόν, το γεγονός Β στο παρόν και το γεγονός Α θα γίνει στο μέλλον. Δεν έγινε ακόμη!

Δηλαδή στο παρόν, το παρελθόν του ενός είναι το μέλλον του άλλου!!!

Αυτή η διχογνωμία των δύο παρατηρητών μας δείχνει πως δεν μπορεί να υπάρχει διαχωρισμός γεγονότων σε παρελθόν, παρόν και μέλλον!  Το γεγονός αυτό από μόνο του είναι συνταρακτικό και ανοίγει τεράστια φιλοσοφικά ερωτήματα. «Υπάρχω»; «Μπορώ να αλλάξω το μέλλον μου»; «Υπάρχει ελεύθερη βούληση»;

Και πολύ σωστά θα πει κάποιος… «Θα μας τρελάνεις; Πως γίνεται να μην συμφωνούν πουθενά για πουθενά οι δύο φίλοι παραπάνω, και το σύμπαν να λειτουργεί τόσο κομψά; Όλα λειτουργούν όμορφα γιατί στην πραγματικότητα υπάρχει μία κοσμική συμφωνία μεταξύ των παρατηρητών. Μπορεί κινούμενοι (ο ένας προς τον άλλον) παρατηρητές να μην συμφωνούν για Παρελθόν, Παρόν, Μέλλον, Χρόνο και Απόσταση, συμφωνούν όμως σε αυτό:

Η παραπάνω εξίσωση ονομάζεται Χωροχρονικό διαστήματα. Δr είναι η απόσταση μεταξύ γεγονότων, Δt ο χρόνος μεταξύ γεγονότων και c η ταχύτητα του φωτός στο κενό (ή καλύτερα η ταχύτητα της αιτιότητας). Η παραπάνω εξίσωση σημαίνει πολύ περισσότερα από αυτό που φαίνεται να είναι. Τώρα μας ενδιαφέρει το γεγονός πως ό,τι μετρήσεις και να πάρουν κινούμενοι παρατηρητές, όσο αλλοπρόσαλλες και να είναι αυτές μεταξύ τους, η παραπάνω εξίσωση θα δίνει το ίδιο αποτέλεσμα για όλους.

Ένας παλιός καθηγητής του Einstein, ο Hermann Minkowski, παρατήρησε πως η παραπάνω εξίσωση μοιάζει πολύ με την εξίσωση που εκφράζει την απόσταση σε έναν χώρο μη–Ευκλείδειας Γεωμετρίας[2]. Πρότεινε λοιπόν το εξής ριζοσπαστικό.

Η πραγματικότητα ΔΕΝ είναι ένας τρισδιάστατος χώρος που εξελίσσεται με τον χρόνο, αλλά ένας μη Ευκλείδειας Γεωμετρίας χώρος, τεσσάρων διαστάσεων που απλά υπάρχει. Χωρίς Χρόνο, χωρίς καμιά Εξέλιξη.

Αυτός λοιπόν ο τετρασδιάστατος χώρος είναι ο Χωροχρόνος. Κάθε σημείο στον χωροχρόνο αντιστοιχεί σε γεγονότα. Όλα τα γεγονότα. Από παντού και από πάντα. Αυτό που έχουμε συνηθίσει εμείς σαν απόσταση και χρόνο, σε ένα τέτοιο τετρασδιάστατο χώρο, δεν αντιστοιχούν σε τίποτε. Δεν υπάρχουν σαν έννοια.

Στον χωροχρόνο όμως εγώ τι είμαι; Υπάρχω κάπου; Και βέβαια υπάρχουμε. Κάθε άνθρωπος είναι μία αλληλουχία γεγονότων από την στιγμή της γέννησής του μέχρι τον θάνατό του. Αυτό στον χωροχρόνο εκφράζεται σαν “μία γραμμή που ενώνει όλα τα γεγονότα”.

Προσοχή! Δεν υπάρχω κάπου πάνω σε αυτή την γραμμή. Δεν είναι μια πορεία από την γέννηση προς τον θάνατο. Δεν υπάρχει κίνηση στον χωροχρόνο! Είμαι, αυτή η γραμμή! Λοιπόν; Πότε γεννήθηκα; Πάντα γεννιέσαι, πάντα πεθαίνεις. «Απλά» όλα υπάρχουν στον χωροχρόνο. Χωρίς εξέλιξη.

Γιατί όμως αντιλαμβανόμαστε τα πάντα τόσο χωρικά και με τέτοια χρονολογική σειρά (παρελθόν, παρόν, μέλλον), ενώ η πραγματικότητα είναι διαφορετική; Πολύ καλή ερώτηση.

Παραπομπές:
[1] https://el.wikipedia.org/wiki/Διαστολή_του_χρόνου
[2] https://el.wikipedia.org/wiki/Ευκλείδεια_γεωμετρία

Αρθρογράφος: Αλέξανδρος Καλτσάς.
Ο Αλέξανδρος Καλτσάς είναι Τεχνολόγος Εκπαιδευτικός, Ηλεκτρονικός Μηχανικός.
Εργάζεται σαν εκπαιδευτικός στο ΙΕΚ ΔΕΛΤΑ στους τομείς Αυτοματισμών και Μηχανοτρονικής.
“Από κούνιας” λάτρευε τον κόσμο της ηλεκτρονικής. Μεγαλώνοντας αγάπησε και την εκπαίδευση.
https://alexkaltsas.wordpress.com

Ενημερώσου για τις Ειδικότητες του ΙΕΚ ΔΕΛΤΑ