Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου του Μαστού

Ο Καρκίνος του Μαστού είναι μια συχνή μορφή καρκίνου και ο Οκτώβριος έχει οριστεί ως μήνας πρόληψης. Η 25η Οκτωβρίου σηματοδοτεί τη νίκη κατά του Καρκίνου του Μαστού και έχει ως στόχο να ευαισθητοποιήσει τις γυναίκες σχετικά με την πρόληψη, υπενθυμίζοντας ότι δεν πρόκειται πια για μια ανίατη ασθένεια. Η έγκαιρη διάγνωση επιτυγχάνεται με την αυτοεξέταση, την κλινική εξέταση και την μαστογραφία. Οι μέθοδοι διάγνωσης και θεραπείας  του καρκίνου του μαστού έχουν εξελιχθεί τόσο, ώστε να είναι δυνατή η διάγνωση της νόσου σε πρώιμο στάδιο και να αντιμετωπιστεί με επιτυχία. Γράφει ο Director του School of Health του ΙΕΚ ΔΕΛΤΑ, Δρ. Εμμανουήλ Μαθιουλάκης.

Εισαγωγή – Καρκινογένεση

Η μετάλλαξη των γονιδίων είναι ουσιαστικά ο αφετηριακός μηχανισμός μέσα στο DNA των κυττάρων και μπορεί να είναι δύο ειδών: κληρονομική ή επίκτητη. Η κληρονομική είναι αυτή που μεταφέρεται από γονείς στα παιδιά και η επίκτητη είναι αυτή που αποκτάται κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Και οι δύο τύποι μεταλλάξεων, ιδίως όταν είναι πολλαπλές, μπορούν να δημιουργήσουν καρκίνο. Δεν είναι συχνό το φαινόμενο να δημιουργείται καρκίνος από μεταλλαγμένα κληρονομούμενα γονίδια: στατιστικά, δεν ξεπερνά το 10% όλων των καρκίνων. Τέτοιοι καρκίνοι λέγονται κληρονομικοί. Οι υπόλοιποι καρκίνοι (που αποτελούν την πλειονότητα) λέγονται σποραδικοί. Ανάμεσα σε μορφές καρκίνου που θεωρούνται πιο κοινές είναι η ανάπτυξη καρκίνου του μαστού.

Καρκίνος του Μαστού

Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να εμφανιστεί τόσο στις γυναίκες όσο και στους άνδρες, όμως είναι φυσικά συχνότερος στον γυναικείο πληθυσμό. Οι εξελίξεις στο πεδίο της έρευνας και η έγκυρη ενημέρωση σχετικά με τον προληπτικό έλεγχο και τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού έχουν συμβάλει καταλυτικά ώστε η θεραπεία αυτής της μορφής καρκίνου να είναι σήμερα πιο αποτελεσματική. Οι δείκτες επιβίωσης έχουν αυξηθεί, ενώ ο αριθμός των θανάτων μειώνεται σταθερά. Αυτό οφείλεται στον έγκαιρο εντοπισμό, την εξατομικευμένη προσέγγιση για κάθε ασθενή αλλά και τη βαθύτερη κατανόηση της ίδιας της νόσου σε μοριακό αλλά και κλινικό επίπεδο. Το 5%-10% του συνόλου των καρκίνων του μαστού ή και των ωοθηκών έχουν κληρονομική προδιάθεση. Ο κληρονομικός καρκίνος του μαστού, αλλά και των ωοθηκών οφείλεται κατά κύριο λόγο σε μεταλλάξεις των γονιδίων BRCA1 και BRCA2. Συναντώνται, όμως, και γενετικά νοσήματα προδιάθεσης ανάπτυξης καρκίνου του μαστού, τα οποία συνδέονται με άλλα γονίδια, όπως τα TP53, PTEN, ATM και CDH1.

Γυναικείος και ανδρικός καρκίνος του μαστού

Ο καρκίνος του µαστού είναι ο συχνότερος καρκίνος που εκδηλώνεται στις γυναίκες και αντιπροσωπεύει σχεδόν το 30% από όλους τους κακοήθεις όγκους. Περίπου 500.000 γυναίκες παθαίνουν κάθε χρόνο καρκίνο του µαστού στην Ευρώπη και από αυτές περίπου 5.000 είναι Ελληνίδες, βάσει στατιστικών μελετών. Αυτό συνήθως οφείλεται ή σε αδιαφορία πρόληψης και ελέγχου ή σε συνεχή άρνηση επανελέγχων σε ηλικιακές ομάδες γυναικών άνω των 40, είτε με, είτε χωρίς προϋπάρχουσα παθολογία. Ο καρκίνος του µαστού µπορεί να εµφανιστεί και στους άνδρες, η πιθανότητα όµως είναι πολύ µικρή. Σε κάθε 100 γυναίκες µε καρκίνο του µαστού αντιστοιχεί 1 άνδρας. Γι’ αυτό και δε συστήνεται προληπτικός έλεγχος στους άνδρες, όταν όµως παρατηρήσουν κάποιο ογκίδιο ή σκληρία στην περιοχή του µαστού, θα πρέπει να εξεταστούν από χειρουργό µαστού σε κάθε περίπτωση.

Κλινική συμπτωματολογία

Σύμφωνα με τις κλινικές μελέτες οι βασικές ενδείξεις/συμπτωματολογία καρκινογένεσης μαστού που πρέπει να αναζητήσει μια γυναίκα είναι οι εξής:

• εξόγκωμα ή σκλήρυνση σε κάποιο σημείο του μαστού – η αίσθηση κατά την ψηλάφηση είναι διαφορετική στο σημείο αυτό σε σύγκριση με τον υπόλοιπο ιστό του μαστού
• έκκριση υγρών από τη θηλή – στα υγρά μπορεί να υπάρχουν ίχνη αίματος
• μεταβολή στο μέγεθος, το σχήμα ή την όψη του μαστού
• αλλαγές στην όψη της επιδερμίδας του μαστού, όπως π.χ. πτυχώσεις, όψη φλοιού πορτοκαλιού
• εσολκή θηλής, όταν δηλαδή η θηλή έλκεται προς το εσωτερικό του μαστού
• ξεφλούδισμα της σκουρόχρωμης επιδερμίδας γύρω από τη θηλή ή της επιδερμίδας του μαστού
• κοκκίνισμα ή κοίλωμα (άνωθεν ή κάτωθεν) στην επιδερμίδα ακριβώς επάνω από το μαστό.

Θεραπεία καρκίνου του μαστού

Χειρουργική αφαίρεση

Η χειρουργική αφαίρεση του όγκου παραμένει πρωταρχικής σημασίας για τη θεραπεία στην πλειονότητα των γυναικών με καρκίνο μαστού. Στα πρώτα στάδια καρκίνο μαστού η χειρουργική διατήρηση του μαστού έχει αντικαταστήσει σε πολλές περιπτώσεις τη μαστεκτομή. Η χειρουργική διατήρηση του μαστού περιλαμβάνει αφαίρεση του όγκου ή τμήματος του μαστού και μικρού αριθμού λεμφαδένων με αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση των μετεγχειρητικών επιπλοκών. Στις περιπτώσεις όπου είναι αδύνατη η διατήρηση του μαστού η προεγχειρητική συστηματική θεραπεία έχει ως αποτέλεσμα την αποφυγή της μαστεκτομής.  Σε περιπτώσεις όπου το αισθητικό αποτέλεσμα δεν είναι ικανοποιητικό, η αφαίρεση του όγκου μπορεί να συνδυαστεί με τεχνικές αποκατάστασης.

Φαρμακευτική αγωγή

Οι στοχευμένες θεραπείες επιδρούν στις ειδικές γονιδιακές αλλαγές που εκφράζονται σε συγκεκριμένους υποτύπους καρκίνου μαστού. Ως αποτέλεσμα, επάγουν το θάνατο των καρκινικών κυττάρων ή την «ευαισθητοποίησή» τους στα συμβατικά κυτταροτοξικά φάρμακα. Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί, ο καρκίνος του μαστού παραμένει η συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο σε γυναίκες ηλικίας 35 – 55 ετών. Οι μελέτες που βρίσκονται σε εξέλιξη αναμένεται να προάγουν την κατανόηση της παθογένειας και τις δυνατότητες για πρόληψη και θεραπεία.

Μάθε Περισσότερα για τον Καρκίνο του Μαστού Μάθε Περισσότερα για την εκδήλωση Celebrate Your Scars Επέλεξε μία από τις 10 ειδικότητες της Σχολής Υγείας του ΙΕΚ ΔΕΛΤΑ